Tazminatsız işten çıkarma sebepleri işverenler ve sigortalıların çok araştırdığı konuların başında gelmekte. İşveren iş Kanununda belirtilen bazı durumların oluşması halinde işçinin sözleşmesini derhal feshedebilir ve tazminatsız olarak çıkış verebilir. Bu yazımızda tazminatsız işten çıkarma sebepleri nelerdir, işten tazminatsız çıkarılan işçi ne yapmalı, nereye başvurmalı konularında ayrıntılı bilgi bulabilirsiniz.
İşçi hangi durumlarda tazminat alır ?
Tazminatsız işten çıkarılma sebeplerine geçmeden önce işten çıkartılan işçilere hangi durumlarda tazminat ödenmesi gerekir konusuna kısaca değinelim. Tazminat alabilmek için aranan genel şartlar şunlardır;
- İşçinin işyerindeki kıdeminin en az 1 yıl olması,
- İşçinin kendi isteği ve kusuru dışında işten çıkarılması gerekmektedir. Ayrıntılı bilgi için kıdem tazminatı şartları yazımızı ziyaret edebilirsiniz.
İşçi kendi isteği ile ayrıldığı bazı durumlarda da tazminat hakkı elde eder. Buna göre;
- İşyerinde zorlayıcı sebeplere dayanarak iş sözleşmesini feshedenler,
- Askerlik nedeni ile işten ayrılanlar,
- Evlenip resmi nikah tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde işten ayrılan kadın sigortalılar,
- Sağlık sorunları nedeni ile işten ayrılan sigortalılar,
Kendi istekleri ile işten ayrılsalar bile işveren tazminat ödemek zorundadır.
Tazminatsız işten çıkarma şartları nelerdir ?
Tazminat vermeden işten çıkarma gerektiren durumları tazminatsız işten çıkarma maddeleri şunlardır;
- Sigortalının işe başlarken sahip olduğu nitelikler, deneyimler hakkında yanlış ya da yalan beyan verdiğinin tespit edilmesi,
- İşçinin işverene, ailesine, iş arkadaşlarına hakaret etmesi ya da küfür etmesi,
- İşyerinde işçi tarafından başka bir işçiye cinsel tacizde bulunulması,
- Sigortalının işveren, ailesi ya da başka bir işçiye sataşması, işyerinde kavga çıkartması,
- İşyerine sarhoş gelmesi ya da benzer nitelikte uyuşturucu ya da benzeri kullanarak gelmesi,
- Sigortalının işverenin güvenini sarsması, kötüye kullanması,
- Sigortalının işyerinde hırsızlık yapması,
- İşverenin meslek sırrı niteliğinde sayılabilecek bilgilerinin başka kişilerle paylaşılması ya da buna benzer diğer durumlar,
- Sigortalının işyerinde işlediği bir suçtan kaynaklı olması kaydı ile 7 günden fazla ceza alması ve bu cezanın ertelenmemesi,
- Sigortalının izin almadan üst üst 2 iş günü işe gelmemesi,
- Sigortalının işverenden ya da amirinden izin almadan ay içerisinde üst üste 2 gün izin sonrası işe gelmemesi,
- Sigortalının herhangi bir izne tabi olmadan ay içerisinde toplamda 3 iş günü işe gelmemesi,
- Eksik ya da hatalı yapılan bir iş ya da işlem kendisine bildirilmiş olmasına rağmen ısrarla yapmamaya devam etmesi,
- İşçinin bilerek ya da isteyerek ya da hatalı bir işlemden dolayı işyeri güvenliğini tehlikeye atması,
- İşçi kusurundan kaynaklı olarak işyeri malına verilen zararın 30 günlük ücretini aşması.
İşten çıkarma nedenleri 25. madde
Ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranış nedeni ile derhal fesih uygulaması 4857 Sayılı İş Kanunu 25. maddesi kapsamında düzenlenmiştir. İlgili maddede belirtilen durumlardan birisine karışan sigortalının çıkışını işveren derhal verebilir. İş Kanunu 25. madde başlıklı sayfamızdan konu hakkında daha ayrıntılı bilgi edinebilirsiniz.
Tazminatsız işten çıkartılan işçi ne yapmalı ?
İşten kovulma tazminatı ödenmeden çıkışı verilen ve tazminatı ödenmeyen işçi eğer aksini ispat ediyorsa;
- Önce noter kanalı ile usülen en geç iş sözleşmesinin fesih tarihinden itibaren 30 gün içerisinde işverene başvurarak tazminat ve diğer tüm alacaklarının ödenmesini talep etmelidir.
- İhtarnamede süre verilmeli ve verilen süre içerisinde işveren tarafından ödeme yapılmasa işçi arabulucu bürosuna başvurmalıdır.
- Arabulucuya varsa kanıtlayıcı belgeler ve gerekli diğer belgelerle başvuru yapılır.
- Arabulucu işçi başvurusu üzerine dosyayı inceler. İşçiyi haklı görürse işvereni de çağırarak uzlaşma yoluna gitmeye çalışır.
- İşçi ile işveren uzlaşırsa arabuluculuk aşamasında olay çözülür ve tazminatlar ile diğer alacaklar ödenerek dosya kapanır.
- Uzlaşma sağlanamazsa ki bu tür durumlarda uzlaşma sağlanması çok zor olmakta bu durumda arabulucu rapor tutar ve mahkemeye bildirir.
- Bu süreçten sonra artık süreç iş mahkemesinde takip edilir.
3 tutanakla tazminatsız işten çıkarma
4857 Sayılı İş Kanunu ya da bağlı yönetmeliklerde 3 tutanak tutulan işçinin işten çıkarılabileceğine dair bir hüküm bulunmamaktadır. İş Kanunu kapsamında derhal fesih gerektiren haller dışında sadece tutanak sayısı esas alınarak 3 ihtar ile işten çıkarma söz konusu olamaz.
Tazminatsız işten çıkarma süresi
Eğer işçi işyerine ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı bir davranış sergilediyse işveren bunu en geç 6 iş günü içerisinde tutanakla kayıt altına almalı ve derhal fesih işlemi gerçekleştirecekse bu süre içerisinde yapmalıdır.
Tazminatlı işten çıkarma sebepleri
Tazminat için gereken temel şartlardan birisi olan en az 1 yıllık çalışma şartını tamamlayan, ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranışlar haricinde işveren tarafından çıkışı verilen çalışana tazminatının ödenmesi gerekmektedir.
İşçinin işyerinde ahlak ve iyi niyet kurallarına aykırı davranması, yalan ve ya yanlış beyanlarda bulunması, hırsızlık ve ya taciz gibi yüz kızartıcı suçlara karışması derhal ve tazminatsız fesih sebeplerinden birisidir.
Kendi isteği ile işten çıkan çalışanlara bazı istisnai durumlar haricinde tazminat ödenmez.
Sorunuzun Cevaplanabilmesi Youtube Kanalımıza Abone olmanız gerekiyor. Abone olmayanların soruları yanıtlanmayacaktır. Abonelik için TIKLAYINIZ.
Merhaba 1 senedir çalıştığım işyeri den haberim olmadan çıkış verildi 2 arkadaşız senelik iznimisde vardı kullanmadık 2 ay oldu verecem ücretinizi deyip oyalıyor ne yapmalıyz
Merhaba. İhtarname göndermeniz gerek öncelikle. İhtarnamede belirtilen süre içinde ödemezlerse önce arabulucuya, oradan da sonuç alamazsanız mahkemeye gitmeniz gerekir.
Merhaba Ömer Bey,
kendi isteği ile işten çıkana istisnai durum dışında tazminat ödenmez denmiş, ama personel kendi özel sebebi ile işten ayrılsa bile mahkemeye başvurup tazminatını istiyor ve davayı kazanamayan işçi görmedim ben .bu konuda bilgi alabilir miyim
Merhaba. Kanun o şekilde. Zorlayıcı sebep dışında işten kendi isteği ile ayrılanlara mahkeme tazminat kararı vermez. Yanlışınız var.