1475 Sayılı İş Kanununun 14’üncü Maddesi Nedir ?

1475 sayılı iş kanununun 14 üncü maddesi sigortalı çalışanların ve iş hayatında olanların sürekli araştırdıkları soruların başında gelmektedir. Bildiğiniz üzere 1475 Sayılı İş Kanunu kaldırılarak yerine 4857 Sayılı İş Kanunu getirilmiştir. Şu anda özel sektörde bir işverene bağlı olarak çalışanlar ile ilgili hükümler 4857 Sayılı İş Kanunu ile düzenlenmektedir. Ancak 1475 Sayılı Kanun kaldırılırken sadece 1475 sayılı iş kanunu maddelerinden 14’üncü madde yürürlükte kalmış ve diğer maddelerin tamamı kaldırılmıştır. Bu yazımızda 1475 sayılı kanun 14 maddenin çalışanlar için önemi ve iş kanunu 14 maddenin ne olduğu hakkında detaylara ulaşabilirsiniz.

1475 sayılı iş Kanunu nedir?

Şu anda yürürlükte bulunan 4857 Sayılı Kanun’dan önce yürürlükte olan ve bir işverene bağlı olarak özel sektörde hizmet akdine tabi olarak çalışanların haklarını düzenleyen eski iş kanunudur.

1475 sayılı iş kanunu yürürlükte mi ?

Eski iş kanunu olarak da bilinen 1475 Sayılı Kanun yürürlükten kaldırılmıştır. Şu anda özel sektörde çalışanlar için geçerli Kanun 4857 sayılı iş Kanunu’dur. Evet 1475 Sayışı Kanun yürürlükten kaldırıldı ancak kıdem tazminatı için büyük önem arz eden 1475 sayılı iş kanunu 14 maddesi yürürlükte kalmaya devam etmiştir. Şimdi 1475 sayılı yasanın 14. maddesinin ne olduğu konusunda ayrıntılara geçelim.

1475 sayılı kanun 14’üncü maddesi nedir ?

1475 iş kanunu 14 maddesi çalışanlar için önemli bir maddedir ve kıdem tazminatı ile ilgili hükümleri düzenlemektedir. Yürürlükteki 1475 14 maddesi aşağıda paylaşılmıştır. Bir alt başlıkta 1475 sayılı yasa 14 madde değerlendirmesini bulabilirsiniz. Kıdem tazminatı şartları başlıklı yazımızdan da 1475 Sayılı iş kanunu madde 14 esas alınarak belirlenen şartlara göz atabilirsiniz.

Madde 14 – Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin:
1. İşveren tarafından bu Kanunun 17 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında,
2. İşçi tarafından bu Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca,
3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyle,
4. Bağlı bulundukları kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla;

5. 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,

Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.

İşçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır. İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır. 12/7/1975 tarihinden, itibaren (1) işyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki
işveren sorumludur. Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır. 12/7/1975 tarihinden evvel (2) işyeri devrolmuş veya herhangi bir suretle el değiştirmişse devir mukavelesinde aksine bir
hüküm yoksa işlemiş kıdem tazminatlarından yeni işveren sorumludur.

İşçinin birinci bendin 4 üncü fıkrası hükmünden faydalanabilmesi için aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu
belgelemesi şarttır. İşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz.

T.C. Emekli Sandığı Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanununa veya yalnız Sosyal Sigortalar Kanununa tabi olarak sadece aynı ya da değişik kamu kuruluşlarında geçen hizmet sürelerinin birleştirilmesi suretiyle Sosyal Sigortalar Kanununa göre yaşlılık veya malullük aylığına ya da toptan ödemeye hak kazanan işçiye, bu kamu kuruluşlarında geçirdiği hizmet sürelerinin toplamı üzerinden son kamu kuruluşu işverenince kıdem tazminatı ödenir.

Yukarıda belirtilen kamu kuruluşlarında işçinin hizmet akdinin evvelce bu maddeye göre kıdem tazminatı ödenmesini gerektirmeyecek şekilde sona ermesi suretiyle geçen hizmet süreleri kıdem tazminatının hesabında dikkate alınmaz.

Ancak, bu tazminatın T.C. Emekli Sandığına tabi olarak geçen hizmet süresine ait kısmı için ödenecek miktar, yaşlılık veya malullük aylığının başlangıç tarihinde T.C. Emekli Sandığı Kanununun yürürlükteki hükümlerine göre emeklilik ikramiyesi için öngörülen miktardan fazla
olamaz.

Bu maddede geçen kamu kuruluşları deyimi, genel, katma ve özel bütçeli idareler ile 468 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinde sayılan kurumları kapsar.

Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenmez.

Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına
esas tutulur.

Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, tazminata esas ücret, işçinin işten ayrılma tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır.

13 üncü maddesinde sözü geçen tazminat ile bu maddede yer alan kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında 26 ncı maddenin birinci
fıkrasında yazılı ücrete ilaveten işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan menfaatler de göz önünde tutulur. Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder. İşçinin mevzuattan doğan diğer hakları saklıdır

Bu maddede belirtilen kıdem tazminatı ile ilgili 30 günlük süre hizmet akidleri veya toplu iş sözleşmeleri ile işçi lehine değiştirilebilir.

Ancak, toplu sözleşmelerle ve hizmet akitleriyle belirlenen kıdem tazminatlarının yıllık miktarı, Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek
Devlet memuruna 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesini geçemez

İşçinin ölümü halinde yukarıdaki hükümlere göre doğan tazminat tutarı, kanuni mirasçılarına ödenir. Kıdem tazminatından doğan sorumluluğu işveren şahıslara veya sigorta şirketlerine sigorta ettiremez. İşveren sorumluluğu altında ve sadece yaşlılık, emeklilik, malullük, ölüm ve toptan ödeme hallerine mahsus olmak kaydı ile Devlet veya kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulu kurumlarda veya % 50 hisseden fazlası Devlete ait bir bankada veya bir kurumda işveren tarafından kıdem tazminatı ile ilgili bir fon tesis edilir.

1475 sayılı iş kanunu 14 madde 1 fıkrası 5 bendi nedir ?

1475 Sayılı  iş kanunu 14 5 bendi 1. fıkrasında şu ifade yer almaktadır;

5. 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,

1475 sayılı iş kanunun 14 maddesinin birinci fıkrasının 5 numaralı alt bendi şu anlama gelir;

• İlk defa prim ödenen tarihe yani ilk sigorta başlangıç tarihinize göre emeklilikte gereken sigortalılık süresi ve prim gün sayısını tamamlayanlar bu gerekçe ile işten ayrılarak emekli olabilmekte.
• 1475 14 madde 5 kapsamında işten ayrılmadan önce SGK’dan kıdem tazminatı yazısı alınması gerekmektedir.
• Örneğin 08.09.1999 tarihinden önce girişiniz var ve 3600 günü tamamladıysanız SGK’dan 1475 sayılı iş kanununun 14 üncü maddesinin 5 inci bendi kapsamında kıdem tazminatı yazısı alabilirsiniz.
• 1475 sayılı iş kanunu 14 5 maddesi kapsamında SGK’dan yazı almak için dilekçe ile başvurmanız yeterli olacaktır.
• 1475 sayılı iş Kanunu’nun 14. üncü maddesinin 5. inci bendi kapsamında SGK’dan yazı aldıktan sonra tazminat için gerekli olan 1 yıllık çalışma süresi şartını da sağlıyorsanız işten tazminatlı çıkışınızı alabilirsiniz.

1475 sayılı iş kanunu 14. madde 3600 gün

Eğer adınıza ilk olarak 08.09.1999 tarihi ve ya öncesinde herhangi bir kapsamda ödenen emeklilik primi varsa ve toplamda 3600 günü tamamladıysanız 1475 sayılı iş Kanunu kıdem tazminatı hükümleri kapsamında SGK’dan tazminat yazısını alarak işyerinize verebilir ve tazminatlı olarak çıkışınızı alabilirsiniz. 3600 gün kıdem tazminatı hesaplama sayfamızdan konu hakkında detaylara ulaşabilirsiniz.

1475 sayılı iş kanunu 14. madde evlilik

1475 Sayılı Kanun’un yürürlükteki 14’üncü maddesine göre;

• Sigortalı çalışırken evlenen kadın çalışanlara resmi nikah tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde işten ayrılması durumunda tazminat ödenir.
• Ödenen bu tazminatın adı evlilik tazminatı olarak adlandırılır.
• Kadın çalışanın bu tazminat hakkından yararlanabilmesi için işyerinde en az 1 yıldır çalışıyor olması gerekmektedir.

1475 Sayılı Kanun’un 14’üncü maddesinin değerlendirmesi

Tekrar belirtmek gerekirse 1475 Sayılı Kanun’un 14’üncü maddesi ile çalışanların kıdem tazminatı hakları düzenlenmektedir. İlgili Kanun gereği işten ayrılan çalışanların tazminat hakkı elde edebilmeleri için;

• Kendi isteği ve kusuru dışında işten ayrılmaları,
• İşyerinde en az 1 yıllık çalışmalarının olması gerekmektedir.
• Kendi isteğinizle işten çıktığınız bazı durumlarda (örneğin askerlik, sağlık, evlilik ya da emeklilik nedeniyle) tazminat hakkınız olabilmektedir. Bunun için kendi isteğiyle işten ayrılan kıdem tazminatı alabilir mi sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

1475 sayılı iş kanunu 14. madde kıdem tazminatı

1475 sayılı iş kanunu 14. madde kıdem tazminatı alabilmenin bir yoludur. Bunu içeriğimin üst kısımlarında ayrıntılı olarak aktarmaya çalıştım. Eğer konu hakkında kafanıza takılan bir şey olursa bana çekinmeden sorabilirsiniz.