Engelli Hakları 2024 & Erken Emeklilik, Vergi İndirimi ve Daha Fazlası

Engelli hakları geniştir ve her Kanun ile Kurum tarafından ayrı ayrı belirlenmiştir. Mevzuatımıza göre en az %40 ve ya üzerinde engel raporu olanlar Kanunen engelli sayılmakta ve engellilere tanınan tüm haklardan yararlanmaktadır. Bu yazımızda engelli bireylerin çalışma ve sosyal hayatları ile diğer tüm iş ve işlemlerde yararlanabilecekleri indirim hakları ve engellilerin haklarını tek başlık altında topladık. Hadi başlayalım.

Engelli çalışan hakları 2024

İster sigortalı olsun ister bağkurlu, isterse de emekli sandığı kapsamında çalışan memur olsun tüm çalışan engellilere sağlanan birçok hak bulunmaktadır. Çalışan  engellilerin yararlanabileceği haklar aşağıdaki gibidir.

1- Malulen emeklilik

İlk defa işe girdikten ya da prim ödemeye başladıktan sonra çalışma gücündeki kayıp oranını en az %60 ve ya üzerinde kaybeden, en az 1800 prim günü olan ve 10 yıllık sigortalılık süresini tamamlamış olan kişiler yaş beklemeden malulen emekli olabilir. Malulen emeklilik başvurusunun nasıl yapılacağı, detaylı şartlar ve alınabilecek ortalama emekli maaşı için hemen  malulen emekli maaşı hesaplama sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

2- Engelli indirimi ( Vergi İndirimi )

En az %40 ve ya üzerinde olan sigortalı çalışanlar ile devlet memurları engel oranına göre gelir vergisinden indirim alırlar ve maaşlarına ilave ödeme alırlar. Sakatlık indirimi olarak da adlandırılan bu indirimden yararlanabilmek için yapılması gerekenker, güncel indirim tutarları ve başvuruda izlenecek yol ile tüm detaylar için hemen engelli vergi indirimi hesaplama sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

3- Engelli indiriminden emeklilik

En az %40 ve üzerinde engel raporu olan ve bu durumu işe girişten önce de var olan kişiler malulen emeklilik hakkından yararlanamıyor ama bu kişiler de erken emekli olabiliyor. Üstelik Bağ-Kur kapsamında prim ödemesi yapanlar da bu haktan yararlanabiliyor. Engelli/vergi indiriminden yararlanma şartları ve daha fazla detay için hemen engelli vergi indirimi hesaplama tablosu sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.

4-Engelli iş hakları

Bildiğiniz üzere 50 ve üzeri işçi çalıştıran özel sektör işyerlerinin çalışan sayısının %3’ü, Kamu Kurumları’nın ise %4’ü oranında engelli çalışan istihdam etmeleri zorunludur. Bu yüzden engellilerin iş bulmaları normal çalışanlara göre daha kolay olmaktadır.

5- Engelli çocuğu olan annelere erken emeklilik 2024

Engelli çocuğu olanların haklarından en önemlisi erken emekliliktir. Engelli çocuğu olan annelere;

• 01 Mayıs 2008 tarihi sonrası çalışmalarının 1/4’ü oranında hizmet Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından eklenir.
• Eklenen bu hizmet süresi aynı zamanda emeklilik yaşından düşülür ve annenin erken emekli olmasını sağlar.
• Bu haktan yararlanabilmek için annenin çocuğun engel raporu ile bağlı olduğu Sosyal Güvenlik Merkezi’ne başvurması gerekmektedir.

Engelli sosyal yardım hakları 2024

En az %40 ve üzerinde engel raporu olan engellilerin yararlanabileceği birçok Sosyal Yardım bulunmaktadır. Yararlanılabilecek sosyal yardımları aşağıda ayrı başlıklar halinde verdik.

1- Evde bakım maaşı

En az %50 ve ya üzerinde raporu olan ve raporunda ağır engelli ibaresi yer alan, aylık geliri net asgari ücretin 2/3’ünün altında olanların yakınlarına evde bakım maaşı bağlanır.

2-Engelli maaşı

En az yüzde 40 ve ya üzerinde engelli olan, net geliri kişi başı net asgari ücretin 1/3’ünün altında olan muhtaç kişilere Kaymakamlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı tarafından engelli maaşı diğer adı ile 2022 maaşı bağlanır.

Engelli memur hakları 2024

Engelli memurlar da yukarıda çalışan kısmında belirtildiği üzere engel oranı ve ilk defa memuriyete başlama tarihi esas alınarak yaş beklemeden erken emeklilik hakkına sahiptirler. Erken emeklilik haricinde engelli memurların sahip oldukları haklar şu şekildedir;

1-Tayin hakkı

Engelli memurun hem kendi engel durumu hem de bakmakla yükümlü olduğu kişilerden birisinin engel durumunu esas alarak tayin isteme hakları vardır. 657 Sayılı Kanuna göre bu taleplerin Kurumlarınca aksi olmadıkça yerine getirilmesi zorunludur.

2- Engelli memur nöbet ve fazla mesai

Engelli memurlara kendi isteği olmadan gece nöbeti yazılamaz. Aynı şekilde fazla mesai de yaptırılamaz.

3- Engelli memurların izin hakları

657 Sayılı Kanuna göre normalde 10 yıla kadar çalışması olan engelli memurun izin hakkı senelik 20 gün, 10 yıldan fazla hizmeti olanların ise 30 gündür. Buna ilave olarak;

• 10-16 Mayıs Engelliler Haftasının ilk günü idari izinli sayılırlar.
• 3 Aralık Dünya engelliler gününde de 1 gün idari izinli sayılırlar.
• Kar yağışı, sel, çığ gibi olumsuz hava koşullarından dolayı okulların tatil edilmesi durumunda engelliler de tatil süresi boyunca idari izinli sayılırlar.

4-Engelli çocuğu olan memurun hakları

Engelli çocuğu olan memurlar gelir vergisi indirimi diğer adı ile sakatlık indiriminden yararlanır ve maaşına ilave ödeme alır. Bunun haricinde ise engel durumunu gerekçe göstererek tayin isteyebilir.

Engelli yakını hakları 2024

Engelli yakınları nelerden faydalanır sorusunun cevabını da verelim. Sadece engellinin kendisi değil ona bakan yakınları da birtakım haklardan yararlanabilmekte. Engelli yakınlarının yararlanabildikleri bazı haklar şu şekildedir;

• Evde bakım maaşı bağlanması,
• Engelli çocuğu olan annenin erken emekli olması,
• 18 yaş altında engelli çocuğu olanlara engelli maaşı bağlanması.
• Engelli çocuğu olan annelere doğum sonrası yarı zamanlı çalışma hakkının 1 yıl olarak verilmesi.

Engelli çocuğu olan çalışan babanın hakları

Engelli çocuğu olan anneye emeklilik yaşında indirim sağlanmaktadır. Ancak bu durum baba için geçerli değildir. Çalışan ve engelli çocuğu olan babanın yararlanabileceği tek hak engelli indirimidir. Çocuğunun engel raporunu işyerine ibraz ederek gelir indiriminden yararlanabilirler.

Yukarıda belirtilen hakların haricinde vergisel olarak da birçok indirim hakkı bulunmaktadır engellilerin. Buna ilave olarak elektrik indirimi ve diğer faturalarında da indirim hakkına sahiptirler. Bunların hepsini burada yazmak sayfalarca yazı demek. Bu yüzden biz bizim alanla ilgili olan yani genellikle emeklilik, çalışma hayatı ve sosyal yardım haklarına değindik. Umarım yararı olmuştur. Saygılarımızla.

Yüzde 40 engelli hakları 2024

Yukarıda da belirttiğimiz üzere bir kişinin 3. derece engelli hakları kapsamından yararlanabilmesi için en az %40 ve ya üzerinde engel raporu olması gerekmektedir. Dolayısıyla yukarıda belirtilen tüm haklar yüzde 40 ve ya üzerinde engel raporu olan tüm engelliler için geçerlidir.

Yüzde 50 engelli hakları 2024

Bir kişinin Kanunen engelli sayılabilmesi için en az %40 ya da üzeri engeli olması ve bunu heyet raporu ile belgelemesi gerekmektedir. Yüzde 50 ya da üzerinde engeli olan kişiler de yukarıda belirtilen tüm engeli haklarına sahiptir.

Yüzde 20 engelli hakları nelerdir ?

Kanunen engelli sayılabilmek ve engellilere tanınan haklardan yararlanabilmek için yukarıda da ayrıntılı anlattığımız üzere en az %40 engel gerekir. Yüzde 40 altında olan engel raporları için kişiler engelli olarak kabul edilmezler ve yeni engelli haklarından yararlanamazlar.

Yüzde 90 engelli hakları

Yüzde 90 ve üzeri engel raporu olan ve aynı zamanda ağır engelli sayılan kişilerin hakları daha fazladır. Bu kişiler;

• Sıfır araç alımlarında ÖTV indiriminden yararlanabilmekte.
• Erken emekli olabilmekte,
• Faturalarında indirim alabilmekte,
• Evde bakım maaşından yararlanabilmekte.

Kamuda çalışan engelli işçi hakları nelerdir ?

Kamuda engelli kadrosunda çalışan işçiler yukarıda engelli çalışan hakları kısmında belirtilen tüm haklardan yararlanırlar. Yani;

• Vergi indirimi,
• Öncelikli atama hakkı,
• Gece mesaisinde çalıştırılamama,
• Erken emeklilik başlıca hakları olarak sayılabilir.

Engellilere yapılan yardımlar nelerdir ?

Yukarıdakilerden özetle en az %40 ve ya üzeri engeli olanlar kişi başı net gelirin de net asgari ücretin 1/3’ü altında olması yani muhtaç sayılmaları durumunda;

• Engelli maaşı,
• Kömür yardımı,
• Kaymakamlık çocuk parası,
• Pandemi yardımları gibi tüm sosyal yardımlardan yararlanabilirler.